FAIR enough?
12-11-2025 , Swing

Binnen Npuls werken instellingen in het mbo, hbo en wo samen aan toekomstbestendig onderwijs, waarin digitalisering een belangrijke rol speelt. Digitale leermaterialen bieden kansen, zoals flexibiliteit en inzet van AI, maar roepen ook vragen op over publieke waarden als toegankelijkheid en kwaliteit. Hiertoe worden vanuit Npuls handvatten ontwikkeld zoals de Levenscyclus Digitaal (Open) Leermateriaal en de FAIR-principes voor leermateriaal.
Tijdens deze sessie maak je kennis de Levenscyclus van digitaal leermateriaal, een visualisatietool die inzicht geeft in het maken, delen, hergebruiken en onderhouden van open leermateriaal. De tool is gebaseerd op praktijkinzichten en kan verbonden worden aan de FAIR-principes voor leermateriaal (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable). Deze principes helpen bij het duurzaam en breed inzetbaar maken van leermaterialen.
In circuitvorm verken je hoe je de FAIR-principes toepast binnen jouw onderwijscontext. Je krijgt praktische handvatten, denkt mee over toepassingen en verkent wat jij nodig hebt om digitaal materiaal goed te gebruiken. Of je nu docent, beleidsadviseur of informatiemanager bent, deze sessie biedt direct toepasbare inzichten om leermaterialen slimmer, eerlijker en effectiever in te zetten.


Instellingen in het vervolgonderwijs werken binnen Npuls (www.npuls.nl) met elkaar aan onderwijs dat klaar is voor de toekomst. Digitalisering speelt daarin een belangrijke rol. Door digitale toepassingen op een waarde(n)volle manier in te zetten, bereiden we studenten beter voor op wat komen gaat. Digitale leermiddelen bieden daarbij volop kansen en vernieuwing, denk aan mogelijkheden van AI of flexibel gebruik van leermateriaal door docenten en studenten.
Het is daarbij essentieel dat publieke waarden – zoals toegankelijkheid, kwaliteit en doelmatigheid – goed gewaarborgd blijven. Er zijn verschillende uitdagingen waar we mee te maken hebben:
* We willen vanuit het onderwijs meer grip krijgen op leermaterialen, zodat bijvoorbeeld toegang eerlijk en breed beschikbaar is.
* We zoeken ondersteuning bij het delen van kennis en ervaringen, om onderwijskwaliteit te versterken en efficiënt en evidence-informed te werk te gaan.
* We zetten in op langdurige samenwerking en gezamenlijke ontwikkeling van leermiddelen, zodat deze beter (blijven) aansluiten bij de praktijk en effectief ingezet kunnen worden voor en door lerenden (denk ook aan Leven Lang Ontwikkelen – LLO).
Gebruik jij digitale leermaterialen in je onderwijs (bijvoorbeeld als docent) of ondersteun je collega’s daarbij (bijvoorbeeld als beleidsadviseur of opleidingsmanager)? Dan weet je hoe lastig het soms is om goed materiaal te vinden of aan te passen.
In deze sessie maak je kennis met de Levenscyclus van digitaal leermateriaal. De interactieve visualisatie biedt per fase uitleg over wat er komt kijken bij het maken, delen, hergebruiken en onderhouden van open leermateriaal. De tool is gebaseerd op inzichten uit het veld en is aangepast op basis van waardevolle feedback van deelnemers van de OpenUp-regeling en andere onderwijsprofessionals.
We verkennen samen hoe de levenscyclus logisch verbonden is met de FAIR-principes voor leermaterialen. FAIR staat voor Findable, Accessible, Interoperable en Reusable. Het zijn praktische uitgangspunten die helpen om digitaal materiaal bruikbaar en duurzaam inzetbaar te maken, ook over de grenzen van je eigen opleiding of instelling heen. Ook krijg je inzicht in hoe de FAIR-principes onder andere bijdragen aan het ontwerpen, hergebruiken en delen van leermaterialen, passend bij je eigen onderwijscontext.
In circuitvorm krijg je handvatten voor hoe je de FAIR-principes voor leermaterialen kunt inzetten in het werken met digitale leermaterialen binnen je eigen praktijk en denk je mee over mogelijke gebruikstoepassingen.
Je ontdekt:
* Wat FAIR betekent in de context van onderwijs en leermaterialen binnen de levenscyclus van digitale leermaterialen, en waarom het een verschil maakt.
* Hoe instellingen en docenten ermee kunnen werken: van metadata en licenties tot toegankelijkheid en modulaire opbouw.
* Welke tools en voorbeelden er zijn om ermee aan de slag te gaan in jouw praktijk.

Ook is er ruimte voor interactie. Je denkt mee over vragen als:
* Wat heb jij nodig om goed materiaal te kunnen delen of hergebruiken?
* Op welke manieren wil je leermiddelen inzetten in het onderwijs?
* Wat zijn ‘need-to-haves’ en wat is ‘nice-to-have'?
* Hoe maken we FAIR echt bruikbaar in het onderwijs?
Na de sessie kun je concreet zelf aan de slag met de FAIR-principes. In deze sessie draag je bij aan het creëren van een eerlijker speelveld, waarin docenten en studenten toegang hebben tot leermateriaal dat past bij hun context, niveau en behoefte.
Of je nu docent bent, onderwijskundige, opleidingsmanager, beleidsadviseur of informatiemanager – als je met leermateriaal werkt of er beleid voor ontwikkelt, krijg je in deze sessie inzicht in een aanpak die je direct kunt toepassen. Je hoeft geen technisch expert te zijn, maar wel nieuwsgierig naar hoe je digitale leermiddelen slimmer en duurzamer kunt inzetten.

Als ervaren beleidsadviseur, project- en programmamanager en nu als aanvoerder voor Digitale Leermaterialen zet ik mij in voor onderwijsinnovatie met inzet van technologie. Mijn ambitie is goed doordacht onderwijs dat aansluit bij de behoeften van lerenden en organisaties. Het leren en werken met digitale open leermaterialen is daarbij een belangrijk onderdeel. Het gaat namelijk om het mogelijk maken van voortdurende kennisontwikkeling en kenniscirculatie. Denk aan docenten én lerenden die optimale toegang hebben tot een rijk, gevarieerd en actueel aanbod van leermaterialen. Onderwijs in beweging = Kennis in beweging.

Suzanne is een onderwijsprofessional in hart en nieren. Als zelfstandige vervult ze sinds 2003 diverse rollen in alle onderwijssectoren. Van leerkracht tot projectleider en van schoolleider tot adviseur. Ze werkt momenteel als strategisch adviseur digitale leermaterialen binnen het Groeifondsprogramma Npuls. eerder deed ze opdrachten voor o.a. de PO-Raad, Kennisnet, SLO en verschillende schoolbesturen in het primair onderwijs. Haar focus is altijd gericht op de bedoeling: hoe helpen we leraren en docenten hun onderwijs te versterken en toekomstgericht te maken? Hoe zorgen we voor kansengelijkheid voor alle lerenden?