Onderwijs vernieuwen met lef: het CTL als katalysator voor ontwikkeling
12-11-2025 , Swing

Hoe geef je als Centre for Teaching and Learning richting aan duurzame onderwijsvernieuwing, in verbinding met de mensen voor en met wie je werkt? In deze sessie krijg je een inkijk in de ontwikkeling van het CTL van de Open Universiteit – het Expertisecentrum onderwijs (CTL-ECO) – hoe het richting neemt om uit te groeien tot een katalysator voor onderwijsvernieuwing.

In deze sessie leer je hoe je met een heldere koers én ruimte voor leren samenwerking bevordert, en tegelijkertijd investeert in het versterken van een cultuur van co-creatie, eigenaarschap en lef. Ons uitgangspunt is dat we verandering niet willen managen maar verandering mede mogelijk maken: van binnenuit, in betekenisvolle interacties. Ook hoor je meer over hoe je onderzoek als interventie kunt inzetten om draagvlak te vergoten en inzichten op te halen die directe input geven aan de doorontwikkeling van een CTL.

De sessie biedt concrete voorbeelden van hoe CTL-ECO verbinding faciliteert met docenten, opleidingen en beleid. Zo krijg je een inkijk in hoe initiatieven zoals de Dag van het Onderwijs bijdragen aan lef en innovatie en het versterken van een lerende cultuur.

Of je nu werkt aan professionalisering, teamontwikkeling of organisatievernieuwing: deze sessie biedt herkenning, reflectie en inspiratie.


Waarom stranden zoveel onderwijsinnovaties ondanks inzet en goede bedoelingen? Vaak ontbreekt het niet aan ideeën, maar aan samenhang, draagvlak en een gedeeld gevoel van richting. Deze sessie laat zien hoe een strategisch gepositioneerd Centre for Teaching and Learning (CTL) wél beweging kan creëren — van binnenuit en in samenwerking met anderen. Je krijgt een inkijk in de (door)ontwikkeling van het CTL – Expertisecentrum onderwijs (CTL-ECO) van de Open Universiteit. De casus illustreert hoe het CTL-ECO connectiviteit faciliteert met aandacht voor de eigen identiteit van de Open Universiteit waar het activerend academisch afstandsonderwijs centraal staat en in een tijd van reorganisatie.

Onze aanpak combineert twee complementaire denkkaders: enerzijds de klassieke inzichten van Hoy en Miskel (2013) over organisatiestructuur, cultuur en leiderschap in onderwijsorganisaties, anderzijds recente veranderkundige perspectieven waarin betekenisvolle interacties, relationeel leiderschap en lokale dynamiek centraal staan (Homan, 2021; Stacey, 2001; Kieft, 2024). Deze combinatie helpt ons navigeren tussen strategisch richting geven en ruimte laten voor het onverwachte.

De eerste stap die het CTL-ECO heeft genomen in diens doorontwikkeling was intern gericht: het stroomlijnen van processen en het bouwen van een structuur die samenwerking faciliteert. Van vijf teams, waarbij medewerkers gegroepeerd waren op basis van functies, werden binnen CTL-ECO twee domeinen geïnstalleerd die multifunctioneel zijn samengesteld. Niet de functie maar inhoudelijke taken geven richting aan de samenwerking binnen een domein maar ook over domeinen heen. Die formele structuur werd bewust ontworpen om professionele ruimte, flexibiliteit en duidelijke rollen te creëren. Maar – zoals Hoy en Miskel benadrukken – structuur alleen brengt geen verandering. Daarom werd ook geïnvesteerd in het versterken van de informele organisatie: gedeelde waarden, relaties en leerprocessen.

In een tweede stap hebben we gefocust op de relatie van het CTL-ECO met de bredere organisatie. We hebben onderzoek ingezet als interventie om te verkennen hoe docenten en CTL-ECO medewerkers betekenis geven aan samenwerking en innovatie. Aan een online dialoog namen 96 medewerkers deel, waaronder docenten uit alle faculteiten en CTL-ECO medewerkers. De vragen die in de sessie aan bod kwamen, waren opgesteld door een ontwikkelteam met vertegenwoordigers uit alle faculteiten en het CTL-ECO. Onder de deelnemers was er veel interactie en brede overeenstemming. De sessie leverde informatie op waaraan het CTL-ECO samen met het ontwikkelteam, opnieuw in dialoog, verdere betekenis gaf.

Deze benadering bracht niet alleen inzichten maar gaf ook aanleiding tot gedeeld eigenaarschap en culturele verandering. Interventies die ons op weg zetten naar een lerende organisatiecultuur waarin experimenteren, reflecteren en co-creatie vanzelfsprekender worden. Hier is de Dag van het onderwijs die jaarlijks wordt georganiseerd een mooi voorbeeld van.

Na deze sessie:
• begrijp je hoe een CTL kan bijdragen aan het versterken van een lerende cultuur binnen een onderwijsinstelling;
• weet je hoe je gericht verbinding kunt stimuleren – binnen je eigen team én met de docenten die je ondersteunt;
• heb je concrete ideeën om een cultuur van leren en innoveren te bevorderen, op een manier die past bij jouw context.

Deze sessie is relevant voor iedereen die werkt aan professionalisering, teamontwikkeling of organisatievernieuwing in het onderwijs. Je ziet hoe het CTL van de Open Universiteit een duidelijke koers heeft uitgezet, met ruimte om te blijven leren en te reageren op contextuele veranderingen.

We nodigen je uit tot reflectie: Waar zit jouw veranderkracht? Welke patronen wil je doorbreken? En hoe geef jij richting aan leren en innoveren in jouw eigen omgeving? Je krijgt handvatten om die vragen om te zetten in actie.

Onderwijs vernieuwen vraagt niet alleen kennis, maar ook moed. In deze sessie ervaar je hoe een lerende cultuur stap voor stap wordt opgebouwd — niet als blauwdruk, maar als een gezamenlijke reis in beweging.