In het beroepsonderwijs wordt steeds meer nadruk gelegd op 21e-eeuwse vaardigheden zoals samenwerken, communiceren en probleemoplossend denken. Hoewel groepswerk een veelgebruikte didactische vorm is om deze vaardigheden te stimuleren, blijkt dat studenten met een autismespectrumstoornis (ASS) hierin structurele drempels ervaren. Zij hebben vaak moeite met het interpreteren van verbale en non-verbale signalen, het herkennen van het juiste moment om het woord te nemen, en het omgaan met prikkels uit de omgeving. Deze uitdagingen kunnen leiden tot stress, sociale uitsluiting en een verminderde participatie in het leerproces.

Om deze kloof te overbruggen, ontwikkelden drie onderwijsinstellingen gezamenlijk een innovatieve VR-training die studenten met ASS op een veilige en realistische manier voorbereidt op groepsgesprekken. Door middel van gesimuleerde scenario’s en feedbackmogelijkheden kunnen studenten in hun eigen tempo oefenen met sociale interacties, zonder angst voor afwijzing of negatieve consequenties.

Het project is tot stand gekomen via een unieke samenwerking tussen drie partijen:

• Zuyd Hogeschool (HBO) nam het praktijkgerichte onderzoek naar de behoeften van studenten met ASS voor haar rekening. Door middel van interviews, observaties en co-creatieve sessies werd in kaart gebracht welke sociale interacties voor deze doelgroep het meest problematisch zijn en waar precies de leerbehoefte ligt.
• UCLL (University Colleges Leuven-Limburg) vertaalde de onderzoeksresultaten naar een technisch functionele en didactisch onderbouwde VR-tool. De tool bestaat uit een levensechte groepsgespreksomgeving waarin studenten keuzes kunnen maken, emoties leren herkennen, en op eigen niveau en tempo interacties kunnen aangaan.
• VISTA college onderzocht hoe de VR-tool het beste kan worden ingebed in het mbo-curriculum. Hierbij werd gekeken naar de rol van docenten, begeleiders en ondersteunend personeel, maar ook naar praktische randvoorwaarden zoals infrastructuur, begeleiding en borging in het onderwijsprogramma.

De VR-training is tot stand gekomen volgens een co-creatieve ontwerpaanpak, waarbij studenten met ASS gedurende het hele traject feedback gaven op scenario’s, ontwerpkeuzes en gebruikservaring. Op basis van deze input zijn meerdere aanpassingen gedaan, zoals het toevoegen van visuele cues, het variëren van moeilijkheidsniveaus en het weglaten van voorspelbare tijdslimieten.

Doel van het project is niet alleen het versterken van de communicatieve vaardigheden van studenten met ASS, maar ook het bevorderen van inclusief onderwijs. Door docenten en medestudenten bewust te maken van de uitdagingen van deze doelgroep en hen te betrekken bij het gebruik van de tool, draagt het project bij aan meer begrip, meer kansen, en een sterker gevoel van verbondenheid.

Met deze VR-innovatie leveren de partners een toekomstgericht, schaalbaar en impactvol hulpmiddel op dat de kloof verkleint tussen standaard onderwijsvormen en de ondersteuningsbehoeften van neurodivergente studenten.