De integratie van kunstmatige intelligentie (AI) in het onderwijs vraagt niet alleen om technologische tools en individuele docentvaardigheden, maar vooral om doordacht beleid en strategisch georganiseerde ondersteuning. Toch blijft de rol van de onderwijsinstelling in AI-geletterdheid vaak onderbelicht. En dat terwijl AI-geletterdheid een gezamenlijk leerdoel is, waarvoor organisatiestructuur, leiderschap, beleid en docentbetrokkenheid cruciale voorwaarden zijn. Maar hoe richt je dit als onderwijsorganisatie goed in? En wat vraagt dat van leiders, beleidsmakers, bestuurders en onderwijsprofessionals?

Tijdens deze paneldiscussie gaan drie experts met elkaar en het publiek in gesprek over de organisatorische kant van AI-geletterdheid. De sessie is gebaseerd op inzichten uit het recente systematisch literatuuronderzoek naar AI-geletterdheid van Npuls. Op basis van dit onderzoek definieerden we AI-geletterdheid en vonden we beïnvloedende factoren op individueel, beleids- en organisatorisch niveau. Het organisatorische niveau blijkt erg belangrijk voor het structureel inbedden van AI-geletterdheid, maar we hebben nog weinig zicht op hoe dat kan (en moet) worden vormgegeven in de Nederlandse hoger onderwijscontext.

De paneldiscussie zoomt daarom in op vier centrale vragen:
• Wat is de rol van leiderschap in het stimuleren van AI-geletterdheid binnen onderwijsinstellingen? Leiderschap is belangrijk voor het maken van strategische keuzes, maar ook om het creëren van een veilige leeromgeving, het faciliteren van gedeeld eigenaarschap en het stimuleren van experiment en reflectie in de praktijk. Maar hoe geef je dat als instelling concreet vorm?
• Hoe betrek je docenten en andere stakeholders actief bij de ontwikkeling van beleid, materialen en professionalisering? De literatuur benadrukt het belang van co-creatie: AI-geletterdheid slaagt alleen als docenten niet alleen uitvoerders zijn, maar medevormgevers. Dit betekent dat beleid en materiaalontwikkeling plaatsvindt in dialoog met de praktijk, en aansluit bij de diversiteit van contexten, leeftijden en disciplines. Wat vraagt dit in de praktijk van onderwijsinstellingen?
• Hoe geef je professionele ontwikkeling vorm die aansluit bij AI-geletterdheid en onderwijspraktijk? AI-geletterdheid vraagt om meer dan losse trainingen. Het gaat om doorlopende professionalisering met ruimte voor experiment, reflectie en peer learning. Docenten spelen hierin een actieve rol: zij helpen vormgeven aan curricula, materialen en beleid, zodat deze aansluiten bij hun praktijk, doelgroep en ethische en pedagogische overwegingen. Organisatorische ondersteuning, toegankelijke leermiddelen en een cultuur waarin leren centraal staat zijn hierbij onmisbaar. Maar hoe organiseer je die dialoog en betrokkenheid écht?
• Hoe kunnen instellingen interfacultaire samenwerking bevorderen om kennisdeling en brede adoptie van AI te ondersteunen? Veel instellingen worstelen met het organiseren van samenwerking over de grenzen van opleidingen en domeinen heen. Toch is juist die verbinding essentieel: AI-toepassingen zijn vaak vakoverstijgend en vragen om collectieve leerprocessen waarin technologische, ethische en pedagogische perspectieven samenkomen. Hoe kun je dit als instelling stimuleren en borgen?

Na een korte toelichting op de onderzoeksbevindingen en het raamwerk, gaan de panelleden met elkaar in gesprek over de vier centrale vragen. Wat werkt, waar loop je tegenaan, en wat vraagt dit organisatorisch? Het panel bestaat uit drie sprekers met verschillende perspectieven uit verschillende sectoren, waardoor er ruimte is voor nuance, discussie én herkenning. De sessie is interactief: deelnemers worden uitgenodigd om hun eigen praktijkervaringen en dilemma’s in te brengen die de paneldiscussie zullen voeden.

Aan het eind van de sessie hebben deelnemers handvatten voor het versterken van AI-geletterdheid binnen hun eigen organisatie – niet via een blauwdruk, maar via gedeelde inzichten over wat werkt (en wat niet). Of je nu bestuurder bent, beleidsmaker, docent of ondersteuner – deze sessie helpt je om AI-geletterdheid niet alleen op de agenda te zetten, maar ook duurzaam te verankeren in je organisatie.

Aan dit voorstel hebben ook Maarten Renkema, Ilona Friso-van den Bos, Hanneke Theelen en Iwan Wopereis meegewerkt.