De digitale leeromgeving wordt steeds meer ingericht om het leerproces van studenten actief te ondersteunen. Dit heeft tot gevolg dat er een duidelijke structuur wordt gehanteerd, de leeractiviteiten zijn voorzien van instructie om studenten te activeren en er duidelijke afspraken zijn over de rol van de docent (Müller et al., 2023). Tijdens het systematisch vormgeven van de digitale leeromgeving worden er bewuste keuzes gemaakt over de doelstellingen en bijbehorende leeractiviteiten en ingezette digitale tools.
Het inzetten van de digitale leeromgeving biedt naast kansen voor de studenten ook aanknopingspunten voor docenten om het leerproces te monitoren. Hiervoor kunnen docenten gebruik maken van learning analytics. Siemens en Long (2011) beschrijven het proces van learning analytics als het meten, verzamelen, analyseren en rapporteren van gegevens over studenten en hun leerproces, met als doel het leren en de leeromgeving te begrijpen en te verbeteren. Om goed gebruik te kunnen maken van learning analytics is het van belang dat er doelgericht gewerkt wordt. Deze doelgerichtheid helpt bij het nemen van beslissingen over de benodigde data.
Specifiek voor dit onderzoek lag de nadruk op studievoortgang en sociale binding. Studievoortgang richt zich onder andere op de mate waarin studenten de leeractiviteiten uitvoeren en de mate waarin ze de stof beheersen. Door het inzetten van formatieve toetsen kan de beheersing inzichtelijk gemaakt worden. Naast studievoortgang lag de nadruk op sociale binding. Sociale binding wordt gezien als een belangrijke voorwaarde voor studentsucces.
Binnen het NRO Fieldlab onderzoek is onderzocht op welke wijze learning analytics kunnen bijdragen aan het stimuleren van studievoortgang en sociale binding. Docenten afkomstig uit het mbo, hbo en wo hebben voor hun eigen onderwijseenheden doelstellingen geformuleerd waarover ze meer inzicht wilden hebben. Op basis van gesprekken met onderwijskundig adviseurs is bepaald welke learning analytics gehanteerd konden worden en welke aanvullende datapunten nog ingericht moesten worden.
Na de inrichting is het onderwijs aangeboden aan de studenten en is onderzocht wat de ervaringen van studenten en docenten zijn met learning analytics. Op basis van interviews met docenten en studenten is inzichtelijk gemaakt wat de ervaringen zijn met het inzetten van learning analytics. De resultaten illustreren dat docenten en studenten mogelijkheden zien voor het inzetten van learning analytics. Het is voor studenten van belang dat het geen extra (studeer)tijd kost, maar dat het een integraal onderdeel is van hun leerproces. Ook het verzamelen van learning analytics voor doorontwikkeling zien ze als minder zinvol. Docenten zien de mogelijkheden voor het toepassen. In het mbo wordt het ingezet ten dienste van het leerproces van de studenten. In het hbo ervaren docenten dat learning analytics ze helpen in het ondersteunen van de studenten en dat learning analytics studenten inzicht geven in waar ze zelf staan in het leerproces. In wo wordt er meer nadruk gelegd op het inzetten van de inzichten voor doorontwikkeling.
Tijdens de presentatie delen we welke aanbevelingen we hebben voor de onderwijspraktijk en voor beleid voor het versterken van de inzet van learning analtyics.